Van 1969 tot en met 2012 is op de luchthaven Schiphol jaarlijks een werkgelegenheidsenquête uitgevoerd onder de op de luchthaven gevestigde arbeidsorganisaties. Aan de hand van deze gegevens – op onderdelen aangevuld met gegevens uit andere onderzoeksrapporten – volgt hier een nadere toelichting en specificatie van de bedrijvigheid en werkgelegenheid van de luchtvaartketen. De betreffende bedrijven en organisaties zijn in vijf categorieën ingedeeld:
De eerste schakel in de keten betreft organisaties die hun inkomsten rechtstreeks ontlenen uit het vervoer door de lucht en aan het afhandelen van vliegverkeer, vliegtuigen, passagiers, bagage en vracht. In totaal gaat het hierbij om € 7,7 miljard inkomsten per jaar (schatting 2013), waar de volgende vijf soorten organisaties direct hun bedrijvigheid en werkgelegenheid aan ontlenen:
- 77 luchtvaartmaatschappijen: 2 3.870 medewerkers (waarvan 23.071 bij één van de 11 Nederlandse luchtvaartmaatschappijen)
- 19 afhandelaars en/of bevoorraders van vliegtuigen: 3.172 medewerkers
- 136 luchtbevrachtingskantoren/overslag- en expeditiebedrijven: 2.920 medewerkers
- 1 Luchthavenexploitant: 2.447 medewerkers
- Luchtverkeersleiding (LVNL): 980 medewerkers
- Tezamen bieden deze luchtvaartorganisaties werkgelegenheid aan 36.398 personen (46% van de werkgelegenheid in de luchtvaart), waarbij de 5.148 medewerkers van onderhoudsdivisies van luchtvaartmaatschappijen (hoofdzakelijk werkzaam bij KLM Engineering & Maintenance) bij de luchtvaartindustrie (categorie 5) zijn geteld.
De bovengenoemde type luchtvaartorganisaties zijn in hoofdzaak op de luchthaven Schiphol gevestigd, met uitzondering van de luchtbevrachtingskantoren, overslag- en expeditiebedrijf en vliegtuigbevoorraders, die deels ook zijn gevestigd in aangrenzende gemeenten.
De tweede schakel in de keten betreft de dienstverleners aan het luchttransport. In 2012 waren op de luchthavens 8.546 personen (11% van de werkgelegenheid in de luchtvaart) werkzaam bij 119 dienstverlenende ondernemingen, onder te verdelen in vijf type bedrijven:
- 7 beveiligingsbedrijven: 5.012 medewerkers
- 14 schoonmaakbedrijven: 1.528 medewerkers
- 97 dienstverleners aan luchtvaartondernemingen: 1.567 medewerkers
- 23 personeelsorganisaties / uitzendbureaus: 204 medewerkers
- 9 facilitaire dienstverleningsorganisaties: 102 medewerkers
- Dienstverleners aan de luchtvaart die niet op Schiphol zijn gevestigd, zijn in deze cijfers niet meegerekend. De feitelijke werkgelegenheid en bedrijvigheid in deze categorie is derhalve groter en meer divers dan hier weergegeven.
De derde categorie ondernemingen op de luchthavens betreft dienstverleners die hun bedrijvigheid ontlenen aan de uitgaven van (internationale) passagiers en bezoekers aan de luchthaven. Het gaat om 214 bedrijven met in totaal 12.805 medewerkers (16% van de werkgelegenheid in de luchtvaart). Hieronder de vijf grootste type dienstverleners:
- 23 hotels en restauraties: 3.438 medewerkers
- 32 diverse dienstverleners aan passagiers en/of bezoekers: 3.796 medewerkers
- 38 verkoopgelegenheden voor passagiers en/of bezoekers: 1.853 medewerkers
- 10 openbaar vervoers- en taxibedrijven: 1.212 medewerkers
- 23 banken of financiële instellingen: 801 medewerkers
De werkgelegenheid bij hotels in de aangrenzende gemeenten is niet meegenomen in deze cijfers.
Diverse overheidsdiensten zijn op de luchthavens belast met het controleren van alle inkomende en uitgaande vliegtuigen, bemanningen, passagiers, bagage en vracht. In 2012 waren in totaal 3.990 controle-ambtenaren werkzaam (5% van de werkgelegenheid in de luchtvaart), hieronder uitgesplitst naar de vijf grootste diensten op de luchthaven Schiphol:
- Koninklijke Marechaussee (KMAR): 1.832 medewerkers
- Belastingdienst / Douane Schiphol Cargo: 710 medewerkers
- Belastingdienst / Douane Schiphol Passagiers: 596 medewerkers
- Unit Luchtvaartpolitie: 110 medewerkers
- Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND): 96 medewerkers
- De controlerende overheidsdiensten zijn in hoofdzaak op de luchthaven Schiphol gevestigd, met uitzondering van de Belastingdienst die deels ook in Hoofddorp is gevestigd.
Tot de leveranciers van het luchttransport behoren de bedrijven die technische concepten en systemen leveren ten behoeve van het luchtverkeer en de afhandeling van passagiers, bagage en vracht en ook de vliegtuig-onderhoudsdivisies en vliegtuigonderhoudsbedrijven. Hier zijn in totaal 17.600 banen (15% van de werkgelegenheid). Tot deze groep behoren in Nederland:
- Onderhoudsdivisies van luchtvaartmaatschappijen
- Leveranciers aan de vliegtuigbouw (systemen en componenten)
- Onderhoudsbedrijven voor vliegtuigen, componenten en systemen (niet gelieerd aan een luchtvaartmaatschappij)
- Leveranciers van luchthavensystemen voor bijvoorbeeld bagageafhandeling en security
- Aannemers voor de aanleg van luchthavens en advies-/ingenieursbureaus
De werkgelegenheid in de luchtvaartindustrie, voor zover gevestigd op de luchthaven Schiphol, komt uit op 5.148 medewerkers. Buiten Schiphol zijn nog eens 12.452 werkzaam in de luchtvaartindustrie, waarvan een groot deel in Woensdrecht, Helmond, Hoofddorp, Hoogerheide, Hoogeveen en in Papendrecht bij de diverse Nederlandse vestigingen van Fokker Technologies.